Sam naziv filmske tribine pokazuje nam na koji način treba pristupiti ovoj interesantnoj temi. Treba, dakle, tragajući za sličnostima i razlikama između ova dva tipa glumačke umetnosti, izvršiti njihovu komparaciju i tako se bar malo približiti saznanju o tome koliko je smisleno vrednovati ih u istoj kategoriji, ne samo ovde u Nišu, nego bilo gde u svetu. Pri biranju metoda kojim valja ići u rasvetljavanju ovog nimalo lakog teorijskog (i praktičnog) problema moramo poći od uslovnosti filmskog i televizijskog medijuma i njihovih tehničkih datosti, zatim zadataka koje glumci imaju u okviru različitih dramskih rodova (kakvi su filmska i televizijska drama) i naposletku, od izražajnih sredstava (ili sastavnih delova glumačke igre) u filmskoj i televizijskoj glumi.
Od svih oblika glumačke igre, filmska i televizijska gluma su međusobno najsličnije. Komparacija između filmske i televizijske glume, na jednoj i pozorišne i radio-glume (bolje reći glume u radio-drami), na drugoj strani, pokazuje da i u televizijskoj i u filmskoj glumi dominira vizuelna komponenta, za raliku od akustične koja dominira u glumačkoj igri na radiju i pogotovo, u odnosu na igru u pozorištu koja je akustički i vizuelno celovita, ali zato lišena pomoći montažera, bez mogućnosti da dočara nasjskrivenije glumačke reakcije koje se odnose na lice i koje, uobičajeno, nazivamo mikromimikom. Znači, složićemo se da su filmska i televizijska gluma oblici montažne glume (kako bi to rekli stariji teoretičari), ili mikroglume (kako bi to formulisali noviji teoretičari) čija je suština u suzdržanosti i prirodnosti, pokretima lišenim prevelikog afektiranja.
Oba tipa glume vezana su za osnovne parametre kadra, kao što su: stanje kamere, plan, rakurs ili kompozicija i zahtevaju od glumca da igra preko reda i „na parče“, pri čemu mu je jedina veza sa celinom – reditelj; i na kraju, oba tipa glume kao najvažnije partnere nemaju same glumce (koji jesu u interakciji, ali ona nije presudna), već direktora fotografije i montažera, koji zajedno sa rediteljem nastoje da povežu delove glumačke igre u jednu logičnu i kompaktnu celinu.
Međutim, ovde dolazimo do suštine problema; treba da pokažemo kako svojim izražajnim sredstvima: mikromimikom (koja uključuje samo lice), makromimikom (koja uključuje celu glumačku figuru), govorom, služe filmski, a kako televizijski glumci. Televizijska drama ne podnosi jake scene, pune emotivnog naboja i „masovke“, što se za film baš i ne bi moglo reći. Televizijska drama oslanja se više na krupne i polukrupne planove, a srednji planovi i totali nisu tako česti, za razliku od filma gde je upravo obrnuto. Televizijska drama se „boji“ eksterijera, film naprotiv „voli“ eksterijer. Glumačko kretanje unutar kadra u TV drami je mnogo postupnije, za razliku od filma gde se glumci kreću brže znajući da mogu da se oslone na dinamičnu montažu (ne igraju s potrebom da zaokruže svaku scenu kako to čine glumci na televiziji, pošto u Tv filmovima montaža ne sme da bude predinamična. Televizijske drame nemaju mnogo likova (zato su često likovi u njima slojevitiji i zahtevniji za igru, mada je senzibilitetna šarolikost likova svojstvenija filmu, što, takođe, nije lako igrati), teže sažimanju radnje (ne baš u aristotelovskom smislu, ali ne ni suviše daleko od njega), dok film definitivno razbija, jednom za svagda, ideju o trojnom jedinstvu mesta, vremena i radnje težeći širenju dramske priče, čime proširuje manipulativni prostor za glumačko izražavanje.
Moglo bi se još mnogo toga reći o razlici filmske i televizijske glume, ali bi to iziskivalo daleko veći prostor i studiozniji prilaz. Namera ovog teksta je drugačija. Njegov smisao je u tome, da uoči tribine, ponudi deo „građe“ i ideja za razmišljanje o ovoj temi, sa željom da ukaže naa potrebu odvojenog vrednovanja dva izražajno bliska, ali tehnički različita tipa glumačke igre, jer filmska i televizijska gluma predstavljaju dve strane iste medalje. Da bismo videli jednu, moramo pokriti drugu stranu; ako gledamo obe istovremeno, najčešće ne vidimo ništa.
About the Author
