Penny Dreadful (2014 – ) – Sezona I

Svedoci smo da je poslednjih  godina tv produkcija, pre svega u oblasti serija, do te mere uznapredovala da se današnja filmska industrija nalazi u sličnoj situaciji kao i 50-ih godina 20-og veka kada se vodila oštra borba između ova dva medija u pogledu kvaliteta sadržaja. U ovom trenutku, čini se da je kvalitet tv serija znatno prevazišao bioskopsku ponudu, i to po više aspekata. Indikativna je izjava Dejvida Linča u jednom intervjuu u kome se, gotovo, ispovedničkim tonom požalio da distributeri nisu više zainteresovani za njegovu vrstu filmova i sličnih, i da on ozbiljno razmišlja o povratku na televiziju gde, u ovom trenutku, ima više prostora za autorski pristup. Pored čitavog niza manje ili više uspešnih tv serija u poslednjih nekoliko godina, ipak se moraju spomenuti dve koje su izbrisale estetičku granicu između filma i tv serije, bar, u pogledu prikazivanja eksplicitnih scena nasilja i uopšte u samom narativnom delu. Reč je o serijama “Breaking Bad” i “Game Of Thrones koje se mogu pohvaliti i izvanrednom dramaturgijom i scenariom kojima mogu pozavideti mnogi bioskopski filmovi. Isti trend prate i evropske tv serije u poslednjih par godina kao što su, na primer, britanski “Ripper Street” i dansko švedska koprodukcija “The Bridge” koja ,već, ima američki rimejk.

Pored očekivane hiperprodukcije novih tv serija, posle završene 1. sezone, za “PENNY DREADFUL” se može reći da u dramaturško vizuelno glumačkom pogledu spada u jedan od najambicioznijih koprodukcijskih televizijskih poduhvata nastalih u poslednje vreme (jedan od producenata je i Sem Mendez). Priča je smeštena u epohu Viktorijanske Engleske u London, i sama ideja serije ne predstavlja ništa novo, s obzirom da je reč o još jednom miksu i prostorno vremenskom povezivanju poznatih likova iz gotske književnosti kao što su Viktor Frankenštajn, Dorijan Grej, vampiri. Međutim, ono što “PENNY DREADFUL” razlikuje od sličnih pokušaja je kompleksnost psihološkog produbljivanja samih likova u odnosu na njihove ličnosti iz izvornih romana, uključujući i njihov odnos sa originalno kreiranim likovima iz serije. Inače, glavni kreator serije, kome je ovo televizijski debi, je Džon Logan, scenarista uspešnih i Oskarom nagrađivanih filmova (“Gladiator”, Skyfall, Hugo…). Po rečima samog  Logana, osnovna inspiracija za seriju je bilo ponovno čitanje romana Meri Šeli o doktoru Frankenštajnu i Loganova duboka potresenost tragičnom sudbinom Frankenštajnovog čudovišta koja je i danas aktuelna. S druge strane, Loganu su kao uzor poslužili i crno-beli horor filmovi koji su se još tada bavili udruživanjem poznatih čudovišta iz literature u jednu priču.

[youtube]https://www.youtube.com/watch?v=YFXHfEqMcis[/youtube]

U tom smislu, i sama dramatizacija Frankenštajnovog stvora (tumači ga Rori Kinir) je kvalitativno oplemenjena , jer je on prikazan kao biće sa viškom ljudske duše koje je odbačeno od svog tvorca još u momentu “rađanja” i delimično uspeva da se integriše u društvo zahvaljujući milosti ostarelog glumca koji mu nalazi posao u nižerazrednom pozorištu kao tehničaru za scenske efekte. Već sam prikaz Frankenštajnovog stvora kao radnika u pozorištu predstavlja originalan otklon u odnosu na sam književni lik i starije filmove u kojima je bio eksploatisan. Pored toga stvor se samoobrazuje čitajući dela Šekspira i engleskih romantičara i duboko pati,    svestan da nikada neće biti prihvaćen od ljudi zbog svog spoljašnjeg izgleda. Gonjen prezirom i mržnjom prema svom tvorcu ubija “drugorođenog” stvora i od Viktora Frankenštajna traži  nevestu po svojoj meri što predstavlja tematsko ponavljanje u odnosu na film “The Bride Of Frankenstein” (1935), Džejms Vejla.

Takođe je vrlo interesantna i sama televizijska obrada Dorijan Greja (Riv Karni), glavnog tragičnog junaka u istoimenom romanu Oskara Vajlda. I u ovom slučaju je Džon Logan svrsishodno dodao još jednu personalnu koordinatu Vajldovom liku koja ne postoji u romanu, a tiče se osećaja odbijenosti. Originalni Dorijan Grej kome se ispunila želja da večno ostane mlad i neodoljiv, i da teret svih njegovih grehova preuzme lični portret koga je jednom naslikao njegov prijatelj, umetnik Bejzil Holvord, potpuno se odaje hedonističkom načinu života u kome svaka njegova želja bez odbijanja bude ispunjena na štetu drugih. Ne ulazeći dalje u detalje, Dorijan Grej se zaljubljuje u mladu glumicu Sibil Vejn sa kojom se čak i veri, da bi je krajnje bezdušno odbio samo zato što mu se nije dopala njena gluma u jednoj pozorišnoj predstavi. Nakon toga,  nesrećna devojka izvrši samoubistvo. U samoj seriji postoji scena u kojoj centralni ženski lik Vanesa Ajvs (Eva Grin) odbija Dorijan Greja da bude sa njim tužno zaključujući da on nikada nije imao taj osećaj što je svojevrsno proširivanje Dorijanovog lika, i biće veoma zanimljivo pratiti kakav će on imati tretman u najavljenoj 2. Sezoni.

Pored postojećih književnih likova, ostali glavni likovi u seriji su kreacija samog Džon Logana kao što su Ser Malkolm Mari koga sjajno glumi nekadašnji Džems Bond, Timoti Dalton, Itan Hant (Džoš Hartnet), Brona Kroft (Bili Pajper), Vanesa Ajvs (Eva Grin). U ovoj grupi glumaca, gde su se svi izvanredno snašli u svojim ulogama, neki čak i prevazišli svoje standardne glumačke mogućnosi, kao Džoš Hartnet, superiorno i bez premca se vinula u glumačka nebesa Eva Grin (prvo glumačko krštenje je imala u Bertolučijevom “The Dreamers” da bi širu popularnost stekla ulogom devojke Džejms Bonda u “Casino Royale”) Njena mršava figura obučena u haljine onog doba, držanje, dikcija i registar promene raspoloženja do najmračnijih dubina spada među najekspresivnija i istovremeno najpotresnija dela glumačkog Panteona u skorije vreme. Naime, Vanesa Ajvs je posednuta drevnim egipatskim demonom sa kojim njena duša vodi krvavi rat, ali, s druge strane, za nju je to imalo kao posledicu dar prozorljivosti. Posebno treba izdvojiti  dve scene iz serije, za koje se već sada može reći da su antologijske (scena spritualističke seanse i scena totalne posednutosti demonom). Bez preterivanja se može reći da su samo ove dve scene, u kojima je Eva Grin, u najmanju ruku, demonstrirala krajnje granice svojih fizičkih i duševnih mogućnosti, zasenile mnoge potonje horor filmove sa istom tematikom (kada bi kojim slučajem postojala posebna nagrada za najbolju glumačku izvedbu neke osobe posednute demonom, Eva Grin bi bila bez konkurencije). Ona je glumačkom inteligencijom i akrobacijama kroz lik Vanese Ajvs spojila nepomirljive suprotnosti kao što su najveća jezovitost i duboko sažaljenje za sudbinu njenog lika. Pored glumačkih kvaliteta, stoji i čnjenica da se Eva Grin ozbiljno pripremala za ulogu tako što je razgovarala sa pravim vidovnjacima i na fotografijama iz viktorijanskog doba analizirala facijalne ekspresije ženskih pacijenata iz tadašnjih ustanova za mentalno obolele. Osim toga, sama serija vrlo verno i surovo prikazuje boravak Vanese Ajvs u jednoj od mentalnih ustanova tog doba i njeno nečovečno lečenje na granici mučenja pomoću hidroterapije i puštanja krvi iz glave što je tada stvarno bila posledica pogubnog verovanja tadašnje psihijatrije da emocionalni poremećaji imaju isključivo biološku osnovu.

Sama naracija serije je u formi vrhunske beletristike, a dijalozi su visoko stilizovani i prate književni stil engleskih romantičara kao što su Persi Biš Šeli, Džon Kits i dr. Posebno se serija preporučuje dobrim poznavaocima engleske gotičke i romantičarske književnosti, jer se u nekoliko navrata citiraju stihovi najznačajnijih pesnika tog perioda koji određuju glavnu motivacionu snagu postupanja svih likova iz serije i njihovu životnu zapitanost. Što se tiče režije, od četvorice potpisanih reditelja, svakako je najznačajniji Španac Huan Antonijo Bajona, poznat po odličnoj horor drami “The Orphange” kome je ovo, takođe, prvi rad na televiziji.

Opšti utisak je da je “PENNY DREADFUL” vanserijska gotik horor serija koja će pobuditi jednu širu pažnju, tek nakon završetka 1. sezone.  Međutim, i pored svih navedenih aduta na strani serije, ona, ipak, ne spada u zabavne serije za široku ciljnu grupu i pored toga što se čvrsto oslanja na nebrojeno puta viđen i primenjivan koncept, jer se, bez obzira na žanrovsku određenost,  na vrlo ozbiljan i promišljen način bavi temama kao što su besmrtnost, međuprostor života i smrti, odbačenost, zle sile u čoveku, granica između nauke i neobjašnjivog,greh, značaj religije za čovekov život.