Kad se pomenu klasici italijanske kinematografije, film LEOPARD Lukina Viskontija apsolutno se nameće kao grandiozan primer visoke rediteljske klase, glumačke elegancije i promišljenosti, priče snažnog istorijskog konteksta, ali i univerzalnih razmišljanja o životnim menama, oproštaju od mladosti i lepote, te, konačno, o smrti. Smrt je motiv koji je dominirao ostvarenjima Lukina Viskontija, raskošnog stiliste koji […]

Rumunska kinematografija kao od šale osvaja nagrade najprestižnijih svetskih festivala. Od 2013. do 2021. godine pala su tri Zlatna medveda u Berlinu. Radu Žude, jedan od najhrabrijih i najbeskompromisnijih rumunskih sineasta, trijumfovao je nedavno najnovijim filmom BAKSUZNI KRES ILI LUDA PORNOGRAFIJA, pandemijskim ostvarenjem po nastanku i dešavanjima u priči. Prava je ironija što je ovaj […]

Grad je Srebrenica, godina je 1995. Mesec je jul. Dan jedanaesti. UN baza. Kapija je zatvorena. Žičana ograda odvaja bazu I ostatak mesta. Svi bi želeli u UN bazu, međutim nema mesta! “Ljudi, baza je puna!” – obraća se okupljenima glavna junakinja, centralni lik filma, Aida.  Istovremeno, ulicama bosanskog gradića prolaze vojna vozila. Pojavljuje se […]

Lili Horvat je nova autorska uzdanica mađarskog filma (debitovala ostvarenjem DETE SREDE, 2015), koja se svojim senzibilitetom i odlikom da ume da oneobičava, romantizuje i čini uzbudljivo tajanstvenim svet koji ide potpuno u drugom pravcu (ka licemerju, banalnosti i vulgarnosti), približava danas vodećoj rediteljki ove kinematografije, Ildiko Enjedi. Sve navedeno Horvat superiorno i sa puno […]

Ovaj mali dragulj jugoslovenske kinematografije, i svakako jedan od najotmenijih doprinosa filmskom nasleđu na ovim prostorima, nažalost je jedini bioskopski igrani film koji je kao reditelj potpisao Nikola Rajić (1915-2001). Znatno brojnija je njegova filmografija kada su u pitanju dokumentarni i TV filmovi. Zajedno sa Vladimirom Petrićem predstavio se dve godine ranije odličnim omnibusom VREME […]

Ovo je drugi celovečernji bioskopski film reditelja Nenada Dizdarevića posle ostvarenja GAZIJA (1981), nastalom prema Andrićevim pričama “‘Put Alije Đerzeleza”, “Mustafa Madžar” i “Smrt u Sinanovoj tekiji”. Iako nije svoju filmografiju ispunio velikim brojem naslova, Dizdarević važi za studioznog i temeljnog autora izvrsne vizuelne kulture, s odličnim radom u eksterijeru (što je danas za brojne […]

Dramaturški ostvaren u formi triptiha, a obično sa jednim krupnim motivsko-idejnim zamajcem (ovde je to snažna i fatumski obeležena želja tri žene da se ostvare kao majke), onako kako je to njegov autor mahom činio i u delima koja su ga proslavila, film VRBA jednog od najuglednijih reditelja u regionu, Milča Mančevskog, ponovo je doneo […]

Film GALOP, u režiji velikana poljske kinematografije Kšištofa Zanusija, verovatno je najomiljenije autorovo ostvarenje kod široke publike. Stvaralac koga je Andžej Vajda okarakterisao kao intelektualca, racionalistu, pragmatičara, stratega i taktičara, poliglotu, koji ima sve kvalitete koji njemu nedostaju, od tema višestruke otuđenosti (porodične, lične), nespojivih generacijskih i individualnih ushita i ideja sa birokratskim i sistemskim […]

Autor filma BOGOVI (2014) o Zbignjevu Religi, čuvenom poljskom kardiologu koji je učinio pionirske korake na transplantaciji srca u svojoj zemlji, Lukaš Palkovski (1976), prošle godine nam se predstavio još jednim odličnim ostvarenjem. BOGOVE je videlo dva miliona Poljaka, a novi film Palkovskog, NAJBOLJI, takođe je biopik u kome Palkovski ponovo rekreira period komunizma (80-te […]

Osim znatno probitačnijih poljskih autora koji su 50-ih i 60-ih godina širili slavu tada ”Novog poljskog filma” (Andžej Vajda, Ježi Kavalerovič, Andžej Munk, Aleksandar Ford, Tadeuš Konvicki, Roman Polanski, Ježi Skolimovski), Vojćeh Ježi Has (1925-2000) je posebno dragocena autorska figura koja se izvanredno sineastički nadovezala na sasvim solidno i inspirativno književno nasleđe koje su poljski […]

Šveđanin Magnus fon Horn (THE HERE AFTER, Kan 2015.) školovao se u Filmskoj školi u Lođu i ako tražimo uticaje koji su formirali njegov autorski rukopis, sudeći po ostvarenju ZNOJ, koje je zabeležilo još jedan uspeh poljske kinematografije (koja je pak u sistematskom usponu) jer se ovo delo našlo u zvaničnoj selekciji (neodržanog) Kanskog festivala […]

Veliko ime jugoslovenske/hrvatske kinematografije, Krešu Golika (1922-1996), imao sam sreće da upoznam bar kroz jedno ostvarenje odgledano u bioskopu. Bila je to LJUBICA (1978), tako drag i spontan film, možda najbolji prikaz emotivnog i društvenog statusa prosečne savremene žene u socijalističkoj zajednici u nekadašnjoj velikoj kinematografiji, uz čudesan glumački domet Božidarke Frajt, koji je na […]

Kanski festival ove godine imao je bar jedno zvučno ostvarenje koje se očekivalo sa ogromnim interesovanjem. Novi film Pola Verhovena BENEDETA najavljivan je kao provokativan, sa nekoliko šokantnih prizora, ali ova priča o mukama i raspolućenosti redovnica koje vera i stege samostana (ne)sputavaju u želji da otkriju radosti tela i ljubavi, ne spada u bolja […]

Nije se srpska kinematografija izdašno bavila istorijom vlastite države, njenim turbulentnim tačkama i ličnostima koje su obeležile epohu. Poslednjih godina se to menja, ali čovek ne zna da li bi zbog toga trebalo da bude srećan ili ne. Velike teme znaju da se upropaste aljkavošću, površnošću, sumnjivim ili lako predvidiim namerama, sa smišljeno lukrativnim konsekvencama, […]

Prošlo je 25 godina od smrti velikog poljskog reditelja Kšištofa Kješlovskog (1941-1996), koga sudbina i zdravlje nisu poslužili da i ovako impozantno delo učini jednim od najvećih opusa u istoriji svetske kinematografije. Sasečen je smrću onda kada je bio prepun novih planova i kada je svet zadivio svojom trilogijom: TRI BOJE: PLAVO/BELO/CRVENO. Još krajem 70-ih […]

Treći celovečernji igrani film Vanče Kljakovića (JEDANAESTA ZAPOVIJED, KUŽIŠ, STARI MOJ), gde je rediteljski posao obavio samostalno, USPORENO KRETANJE, jedno je od potcenjenih ostvarenja kome je bilo potrebno vreme da se izbori za pravu valorizaciju, jer to u trenutku pojave nije moglo, iako je kao produkcija snažnog Jadran filma, a u distrubuciji Croatia filma, igralo […]

TRI BOJE: BELO je središnji deo čuvene trilogije jednog od najvećih evropskih reditelja, Kšištofa Kješlovskog (1941-1996). Uzimajući za naslov trilogije tri boje koje čine francusku zastavu (plavo – simbol slobode, belo kao jednakost i crveno kao bratstvo), Kješlovski je kroz storije o intimnom životu nekoliko likova nastojao da pruži jednu moguću, ne mnogo optimističnu sliku […]

Dok film NEČISTA KRV – GREH PREDAKA (2021) Milutina Petrovića (scenario: Vojislav Nanović, adaptacija: Milena Marković) ubira lepe kritike i beleži solidnu gledanost, pre 25 godina u domaćim bioskopima igralo je ostvarenje NEČISTA KRV Stojana Stojčića (ATOSKI VRTOVI) koje se nije proslavilo, ali ga je publika takođe gledala u priličnom broju. Prema motivima literature Borisava […]

Iako je Kovid-19, kao i širom sveta, bioskope u Srbiji doveo na ivicu opstanka, u nekoj ipak liberalnoj fazi odnosa prema virusu, posle jednogodišnjih intenzivnih mera zabrana i ograničenja, našoj kinematografiji se događaju hitovi. Najpre, film TOMA Dragana Bejlogrlića sasvim zasluženo puni bioskopske dvorane, svojim ubedljivim kvalitetom sjajnog biopika velikog pesnika, kompozitora, pevača i boema, […]

Sjajni poljski reditelj Valerijan Borovčik (1923-2006), koji je svoju filmografiju uglavnom ispunjavao radovima rađenim u francuskoj produkciji, jedan je od autora koji su erotsko i seksualno u čoveku, ponekad suptilnim ali i gorkim i žestokim vizuelnim esejima o lepoti i prokletstvu plotskog (naročito ženskog tela), u kinematografiji uzdigli na visok umetnički nivo. Naročito aktivan 70-ih […]

Poznati američki reditelj Frenk Darabont proslavio se 90-ih godina prošlog veka sa dve uzbudljive i impresivne zatvorske drame, BEKSTVO IZ ŠOŠENKA (1994) i ZELENA MILJA (1999), koji se sjajno kotiraju i na listama najboljih filmova ikada, ali se početkom novog milenijuma tematski predstavio u sasvim drugačijem svetlu u ostvarenju MAŽESTIK. Kao veliki zaljubljenik u film, […]

Kako se na jedan nepretenciozan a umetnički verodostojan način filmuje nesrećna i teška balkanska stvarnost, bez posebnog vremenskog distanciranja, najbolje je pokazao sjajni makedonski reditelj Milčo Mančevski u svom igranom prvencu, PRE KIŠE. U žiži autorovog interesovanja su nacionalna trvenja, netrpeljivosti na prostorima bivše Jugoslavije, koje se reflektuju kroz sudbine konkretnih likova. U jednima preovlađuju […]

Doprinos hrvatskih filmskih stvaralaca jugoslovenskoj kinematografiji u žanrovskom smislu verovatno je najveći kada se povede reč o kriminalističkim ostvarenjima. U književnosti su to sjajno radili Pavao Pavličić i Goran Tribuson, a posle su obojica ostavili traga i u filmskoj umetnosti što kroz ekranizacije njihovih uzbudljivih romana, što kroz saradnju i rad na scenarijima. Verovatno najveći […]

Bar po sličnosti naslova, a u manjoj meri i po narativnom toku, Ridli Skot (1938) najnovijim ostvarenjem POSLEDNJI DVOBOJ kao da simbolično zaokružuje svoju bogatu, reklo bi se čak, po kvalitetu, impresivnu filmografiju, u kojoj je prvi celovečernji naslov bio DVOBOJ DO ISTREBLJENJA (The Duelists, 1977). Taj prvi Skotov film, rađen u producentskom okrilju matične […]

– Impresivna estetika i arhitektura scenskog uprizorenja, što je i bilo očekivano od vizionarskog talenta Deni Vilnea – Izvanredan fotografski realizam u funkciji metaforičkog prikaza pustinje kao mesta početka razvoja identiteta i parapsiholoških moći mladog vojvode Pola Atreida kroz epizode vizija budućnosti – Odličan kasting glumaca – Sjajna orijentalno onirička muzika Hans Cimera koja poprima […]

Jedan od najzanimljivijih savremenih ruskih pozorišnih i filmskih redtelja, Kiril Serebrenikov, svojevremeno optužen zbog finansijskih malverzacija u vlastitom teatru, zbog čega je bio osuđen na kućni zatvor i nemogućnost napuštanja zemlje, uprkos svemu je i u tom, po njega kriznom i problematičnom vremenu, napravio dva filma kojima je unapredio svoju estetiku i filmografiju dopunio ostvarenjima […]

BOLNICA PREOBRAŽENJA Edvarda Žebrovskog jedan je od najkvalitetnijih filmova poljske kinematografije iz druge polovine 70-ih godina prošlog veka, možda malo uskraćen za pažnju i pomniju analizu u trenutku kada je nastao, zato što nije pripadao tada izuzetno progresivnom i svetski afirmisanom i propraćenom talasu ”Bioskopa moralne anksioznosti”, gde su se brojni autori beskompromisno kroz svoja […]

Svoje filmske iskorake, kada je u pitanju kompletno autorstvo, koje podrazumeva i rediteljski posao, čuveni dramski pisac i scenarista Dušan Kovačević pravio je sa ogomnim pauzama. Ipak, njegovi filmovi BALKANSKI ŠPIJUN (1984; ko-režija sa Božidarom Nikolićem) i PROFESIONALAC (2003) imaju zapaženo mesto u istoriji YU odnosno srpske kinematografije. Uskoro će se pred publikom pojaviti njegov […]

U poznim životnim i kreativnim godinama, proslavljeni mađarski reditelj Ištvan Sabo (1938) doneo je prošle godine svoj novi film KONAČNI IZVEŠTAJ, delo kroz koje se provlače i neki autobiografski momenti koji su tištali a verovatno i danas muče ovog stvaraoca. Za tumača glavne uloge, posle veoma dugog perioda, Sabo je odabarao svog vernog saradnika iz […]

Filip Bajon je još jedno eminentno ime iz perioda procvata društveno-angažovanog i kritički nastrojenog poljskog filma (”Bioskop moralne anskioznosti”) u drugoj polovini 70-ih i početkom 80-ih (ARIJA ZA SPORTISTU, KLATNO), koje u novom veku nije bilo rediteljski mnogo aktivno. Zapravo je količinski radio na nivou ostalih svojih generacijski i poetički bliskih kolega, uz kvalitet koji […]