Doprinos hrvatskih filmskih stvaralaca jugoslovenskoj kinematografiji u žanrovskom smislu verovatno je najveći kada se povede reč o kriminalističkim ostvarenjima. U književnosti su to sjajno radili Pavao Pavličić i Goran Tribuson, a posle su obojica ostavili traga i u filmskoj umetnosti što kroz ekranizacije njihovih uzbudljivih romana, što kroz saradnju i rad na scenarijima. Verovatno najveći […]

Kako se na jedan nepretenciozan a umetnički verodostojan način filmuje nesrećna i teška balkanska stvarnost, bez posebnog vremenskog distanciranja, najbolje je pokazao sjajni makedonski reditelj Milčo Mančevski u svom igranom prvencu, PRE KIŠE. U žiži autorovog interesovanja su nacionalna trvenja, netrpeljivosti na prostorima bivše Jugoslavije, koje se reflektuju kroz sudbine konkretnih likova. U jednima preovlađuju […]

Poznati američki reditelj Frenk Darabont proslavio se 90-ih godina prošlog veka sa dve uzbudljive i impresivne zatvorske drame, BEKSTVO IZ ŠOŠENKA (1994) i ZELENA MILJA (1999), koji se sjajno kotiraju i na listama najboljih filmova ikada, ali se početkom novog milenijuma tematski predstavio u sasvim drugačijem svetlu u ostvarenju MAŽESTIK. Kao veliki zaljubljenik u film, […]

Sjajni poljski reditelj Valerijan Borovčik (1923-2006), koji je svoju filmografiju uglavnom ispunjavao radovima rađenim u francuskoj produkciji, jedan je od autora koji su erotsko i seksualno u čoveku, ponekad suptilnim ali i gorkim i žestokim vizuelnim esejima o lepoti i prokletstvu plotskog (naročito ženskog tela), u kinematografiji uzdigli na visok umetnički nivo. Naročito aktivan 70-ih […]

Iako je Kovid-19, kao i širom sveta, bioskope u Srbiji doveo na ivicu opstanka, u nekoj ipak liberalnoj fazi odnosa prema virusu, posle jednogodišnjih intenzivnih mera zabrana i ograničenja, našoj kinematografiji se događaju hitovi. Najpre, film TOMA Dragana Bejlogrlića sasvim zasluženo puni bioskopske dvorane, svojim ubedljivim kvalitetom sjajnog biopika velikog pesnika, kompozitora, pevača i boema, […]

Dok film NEČISTA KRV – GREH PREDAKA (2021) Milutina Petrovića (scenario: Vojislav Nanović, adaptacija: Milena Marković) ubira lepe kritike i beleži solidnu gledanost, pre 25 godina u domaćim bioskopima igralo je ostvarenje NEČISTA KRV Stojana Stojčića (ATOSKI VRTOVI) koje se nije proslavilo, ali ga je publika takođe gledala u priličnom broju. Prema motivima literature Borisava […]

TRI BOJE: BELO je središnji deo čuvene trilogije jednog od najvećih evropskih reditelja, Kšištofa Kješlovskog (1941-1996). Uzimajući za naslov trilogije tri boje koje čine francusku zastavu (plavo – simbol slobode, belo kao jednakost i crveno kao bratstvo), Kješlovski je kroz storije o intimnom životu nekoliko likova nastojao da pruži jednu moguću, ne mnogo optimističnu sliku […]

Treći celovečernji igrani film Vanče Kljakovića (JEDANAESTA ZAPOVIJED, KUŽIŠ, STARI MOJ), gde je rediteljski posao obavio samostalno, USPORENO KRETANJE, jedno je od potcenjenih ostvarenja kome je bilo potrebno vreme da se izbori za pravu valorizaciju, jer to u trenutku pojave nije moglo, iako je kao produkcija snažnog Jadran filma, a u distrubuciji Croatia filma, igralo […]

Prošlo je 25 godina od smrti velikog poljskog reditelja Kšištofa Kješlovskog (1941-1996), koga sudbina i zdravlje nisu poslužili da i ovako impozantno delo učini jednim od najvećih opusa u istoriji svetske kinematografije. Sasečen je smrću onda kada je bio prepun novih planova i kada je svet zadivio svojom trilogijom: TRI BOJE: PLAVO/BELO/CRVENO. Još krajem 70-ih […]

Nije se srpska kinematografija izdašno bavila istorijom vlastite države, njenim turbulentnim tačkama i ličnostima koje su obeležile epohu. Poslednjih godina se to menja, ali čovek ne zna da li bi zbog toga trebalo da bude srećan ili ne. Velike teme znaju da se upropaste aljkavošću, površnošću, sumnjivim ili lako predvidiim namerama, sa smišljeno lukrativnim konsekvencama, […]

Kanski festival ove godine imao je bar jedno zvučno ostvarenje koje se očekivalo sa ogromnim interesovanjem. Novi film Pola Verhovena BENEDETA najavljivan je kao provokativan, sa nekoliko šokantnih prizora, ali ova priča o mukama i raspolućenosti redovnica koje vera i stege samostana (ne)sputavaju u želji da otkriju radosti tela i ljubavi, ne spada u bolja […]

Veliko ime jugoslovenske/hrvatske kinematografije, Krešu Golika (1922-1996), imao sam sreće da upoznam bar kroz jedno ostvarenje odgledano u bioskopu. Bila je to LJUBICA (1978), tako drag i spontan film, možda najbolji prikaz emotivnog i društvenog statusa prosečne savremene žene u socijalističkoj zajednici u nekadašnjoj velikoj kinematografiji, uz čudesan glumački domet Božidarke Frajt, koji je na […]

Šveđanin Magnus fon Horn (THE HERE AFTER, Kan 2015.) školovao se u Filmskoj školi u Lođu i ako tražimo uticaje koji su formirali njegov autorski rukopis, sudeći po ostvarenju ZNOJ, koje je zabeležilo još jedan uspeh poljske kinematografije (koja je pak u sistematskom usponu) jer se ovo delo našlo u zvaničnoj selekciji (neodržanog) Kanskog festivala […]

Osim znatno probitačnijih poljskih autora koji su 50-ih i 60-ih godina širili slavu tada ”Novog poljskog filma” (Andžej Vajda, Ježi Kavalerovič, Andžej Munk, Aleksandar Ford, Tadeuš Konvicki, Roman Polanski, Ježi Skolimovski), Vojćeh Ježi Has (1925-2000) je posebno dragocena autorska figura koja se izvanredno sineastički nadovezala na sasvim solidno i inspirativno književno nasleđe koje su poljski […]

Autor filma BOGOVI (2014) o Zbignjevu Religi, čuvenom poljskom kardiologu koji je učinio pionirske korake na transplantaciji srca u svojoj zemlji, Lukaš Palkovski (1976), prošle godine nam se predstavio još jednim odličnim ostvarenjem. BOGOVE je videlo dva miliona Poljaka, a novi film Palkovskog, NAJBOLJI, takođe je biopik u kome Palkovski ponovo rekreira period komunizma (80-te […]

Film GALOP, u režiji velikana poljske kinematografije Kšištofa Zanusija, verovatno je najomiljenije autorovo ostvarenje kod široke publike. Stvaralac koga je Andžej Vajda okarakterisao kao intelektualca, racionalistu, pragmatičara, stratega i taktičara, poliglotu, koji ima sve kvalitete koji njemu nedostaju, od tema višestruke otuđenosti (porodične, lične), nespojivih generacijskih i individualnih ushita i ideja sa birokratskim i sistemskim […]

Dramaturški ostvaren u formi triptiha, a obično sa jednim krupnim motivsko-idejnim zamajcem (ovde je to snažna i fatumski obeležena želja tri žene da se ostvare kao majke), onako kako je to njegov autor mahom činio i u delima koja su ga proslavila, film VRBA jednog od najuglednijih reditelja u regionu, Milča Mančevskog, ponovo je doneo […]

Ovo je drugi celovečernji bioskopski film reditelja Nenada Dizdarevića posle ostvarenja GAZIJA (1981), nastalom prema Andrićevim pričama “‘Put Alije Đerzeleza”, “Mustafa Madžar” i “Smrt u Sinanovoj tekiji”. Iako nije svoju filmografiju ispunio velikim brojem naslova, Dizdarević važi za studioznog i temeljnog autora izvrsne vizuelne kulture, s odličnim radom u eksterijeru (što je danas za brojne […]

Ovaj mali dragulj jugoslovenske kinematografije, i svakako jedan od najotmenijih doprinosa filmskom nasleđu na ovim prostorima, nažalost je jedini bioskopski igrani film koji je kao reditelj potpisao Nikola Rajić (1915-2001). Znatno brojnija je njegova filmografija kada su u pitanju dokumentarni i TV filmovi. Zajedno sa Vladimirom Petrićem predstavio se dve godine ranije odličnim omnibusom VREME […]

Lili Horvat je nova autorska uzdanica mađarskog filma (debitovala ostvarenjem DETE SREDE, 2015), koja se svojim senzibilitetom i odlikom da ume da oneobičava, romantizuje i čini uzbudljivo tajanstvenim svet koji ide potpuno u drugom pravcu (ka licemerju, banalnosti i vulgarnosti), približava danas vodećoj rediteljki ove kinematografije, Ildiko Enjedi. Sve navedeno Horvat superiorno i sa puno […]

Grad je Srebrenica, godina je 1995. Mesec je jul. Dan jedanaesti. UN baza. Kapija je zatvorena. Žičana ograda odvaja bazu I ostatak mesta. Svi bi želeli u UN bazu, međutim nema mesta! “Ljudi, baza je puna!” – obraća se okupljenima glavna junakinja, centralni lik filma, Aida.  Istovremeno, ulicama bosanskog gradića prolaze vojna vozila. Pojavljuje se […]

Rumunska kinematografija kao od šale osvaja nagrade najprestižnijih svetskih festivala. Od 2013. do 2021. godine pala su tri Zlatna medveda u Berlinu. Radu Žude, jedan od najhrabrijih i najbeskompromisnijih rumunskih sineasta, trijumfovao je nedavno najnovijim filmom BAKSUZNI KRES ILI LUDA PORNOGRAFIJA, pandemijskim ostvarenjem po nastanku i dešavanjima u priči. Prava je ironija što je ovaj […]

Kad se pomenu klasici italijanske kinematografije, film LEOPARD Lukina Viskontija apsolutno se nameće kao grandiozan primer visoke rediteljske klase, glumačke elegancije i promišljenosti, priče snažnog istorijskog konteksta, ali i univerzalnih razmišljanja o životnim menama, oproštaju od mladosti i lepote, te, konačno, o smrti. Smrt je motiv koji je dominirao ostvarenjima Lukina Viskontija, raskošnog stiliste koji […]

Polovinom aprila napustila nas je Mari Terečik (1935-2021), glumica krhke telesne građe, ali blistavog dara i veličanstvenog opsega, koja je zadužila mađarsku pozorišnu i filmsku scenu nezaboravnim rolama. Imala je dva braka, od kojih je drugi, sa rediteljem Đulom Marom, trajao od 1972. do njegove smrti, 2013. godine. Mari Terečik je ostvarila niz značajnih uloga […]

Lindsi Anderson (1923 – 1994) pojavio se u britanskoj kinematografiji kada i Toni Ričardson i Karel Rajs, koji su doneli potpuno novi kvalitet i zbog zajedničkih karakteristika i ideja još u kratkom metru postali su tokom pedesetih pripadnici filmskog pokreta Free Cinema, koji je srce budućeg Britanskog novog talasa (uz doprinose Džona Šlezingera, Džeka Klejtona, […]

LOŠ SPOJ je psihološki triler izvrsnog britanskog reditelja Nikolasa Rega (1928, London). Pre nego što je seo u rediteljsku stolicu imao je izvanredne domete kao snimatelj. Radio je, između ostalih za Rodžera Kormana (MASKA CRVENE SMRTI), Fransoa Trifoa (FARENHAJT 451), Ričarda Lestera (SMEŠNE STVARI DOGODILE SU SE NA PUTU ZA FORUM), Džona Šlezingera (DALEKO OD […]

Trijumf koji je Radu Žude ostvario na Berlinalu filmom BAKSUZNI KRES ILI LUDA PORNOGRAFIJA (Zlatni medved za najbolji film), kao i visoki dometi dokumentarca KOLEKTIV Aleksandra Nanaua, koji ima dve nominacije za Oskara, ponovo su u fokus javnosti stavili izvrsnu rumunsku kinematografiju. Dorijan Boguca je uspešni rumunski glumac koji je filmom TRAG kročio u rediteljske […]

Posle uspeha filma RAZUM I OSEĆAJNOST, čuveni tajvanski reditelj Ang Li (SVADBENI BANKET, KLOPA PIĆE ČOVEK ŽENA) nastavlja svoju uspešnu američku karijeru ostvarenjem LEDENA OLUJA. To je još jedan povratak u prošlost, ali ne tako daleku iz perspektive kada je film pravljen. U pitanju su sedamdesete godine prošlog veka a podneblje je američko. U tom […]

Dok ceo svet uživa u dometima i čudesnom vitalitetu i energiji koje je isporučio film Tomasa Vinterberga JOŠ JEDNA TURA, sa harizmatičnim Madsom Mikelsenom, i dok ovo dansko ostvarenje sabira nagrade, ozbiljno pikirajući i Oskara, ovde ćemo se prisetiti sedam godina starog filma na temu alkoholizma, koji je takođe izvanrednog kvaliteta a potpisuje ga verovatno […]

Na Festu 2016. godine gost festivala bio je čuveni australijski glumac Entoni Lapalja, koji je osim u matičnoj kinematografiji imao odlične uloge i u Holivudu. Ove godine obeležava se 20 godina od pojave jednog od najznačajnijih filmova koje je snimio. LANTANA je film koji je bar na kratko vratio veru u australijsku kinematografiju koja je […]